Hà Nội đang chứng kiến sự bùng nổ của những cuộc đấu giá đất tại các khu vực ngoại thành như Thanh Oai và Hoài Đức. Người có tiền thì sốt sắng tìm kiếm cơ hội đầu tư, lo sợ rằng một mặt bằng giá mới đã hình thành, trong khi người không có khả năng mua cũng không thể không quan tâm khi giá đất vùng ven đã vượt hơn trăm triệu đồng một mét vuông. Nhà bạn tôi trong làng, ngõ oto không vào được đầu năm 2024 giá chỉ 20tr/m2 nhưng sau đợt đấu giá khó tưởng tại Thanh Oai, giá đất đã lên 33tr/m2 một cách không ai hiểu lý do là gì.
Hiện tượng đấu giá đất với những kết quả vượt kỳ vọng, đôi khi giá trúng lên đến 18 lần giá khởi điểm, đã thu hút sự chú ý của dư luận. Tuy nhiên, thực tế này không quá bất ngờ khi nhìn vào sự thèm khát sở hữu đất đai của người dân. Các yếu tố về pháp lý và tâm lý đã đẩy cuộc đua này lên cao.
Về pháp lý, Luật Kinh doanh Bất động sản 2023 đã ngăn cản doanh nghiệp phân lô bán nền tại các đô thị lớn, buộc họ phải xây dựng nhà ở trước khi bán. Điều này khiến đất nền trở nên khan hiếm và người dân đổ xô tham gia đấu giá những lô đất được nhà nước rao bán. Thêm vào đó, bảng giá đất cũ đã không theo kịp thực tế sau khi Luật Đất đai 2024 có hiệu lực, làm cho giá khởi điểm trong các cuộc đấu giá trở nên vô cùng hấp dẫn.
Về tâm lý, bất động sản luôn là kênh đầu tư ưa chuộng tại Việt Nam. Với suy nghĩ rằng “mua đất chắc chắn sẽ sinh lời”, nhiều người sẵn sàng đổ tiền vào các cuộc đấu giá mà không suy tính kỹ. Đặc biệt, khi lãi suất ngân hàng giảm, dòng tiền nhàn rỗi càng có xu hướng chuyển hướng vào đất đai, càng làm tăng nhiệt thị trường.
Kết quả là những cuộc đấu giá thu hút đông đảo người tham gia, đẩy giá lên cao ngất ngưởng. Một số người nghi ngờ tình trạng đầu cơ và thổi giá, nhưng việc xác định ai là người thao túng thị trường không hề dễ dàng. Ngay cả khi có những trường hợp bỏ cọc, vẫn rất khó để chứng minh đó là dấu hiệu của sự đầu cơ.
Luật Đấu giá tài sản 2024 sẽ có hiệu lực vào năm 2025, với các biện pháp xử lý nghiêm khắc đối với những người bỏ cọc, thổi giá, nhưng việc này có lẽ cũng chỉ là giải pháp tình thế. Phương án kiểm soát bằng cách xử phạt và cấm tham gia đấu giá khó lòng ngăn chặn triệt để cơn sốt đất. Những quy định pháp lý mới vẫn chưa thể kiểm soát được sức nóng của thị trường, nơi giá đất đang tăng không ngừng.
Hiện tượng sốt đất không chỉ riêng tại Việt Nam, mà từng xảy ra ở nhiều quốc gia như Nhật Bản và Trung Quốc trong quá khứ. Tuy nhiên, điều đáng lo ngại là sau những cơn sốt đất này, giá bất động sản tăng cao đã ảnh hưởng tiêu cực đến cuộc sống của người trẻ, khiến họ không muốn kết hôn, mua nhà hay sinh con, từ đó tác động xấu đến xã hội và kinh tế.
Vậy câu hỏi đặt ra là: Khi nào giá bất động sản sẽ giảm? Câu trả lời không nằm ở các quy định pháp lý, mà là ở công cụ thuế. Nghị quyết 18-NQ/TW của Trung ương Đảng và Nghị quyết số 37 của Chính phủ đều đã chỉ ra giải pháp: Tăng thuế đối với những người sở hữu nhiều đất, nhà ở, đầu cơ hoặc bỏ đất hoang. Đây là biện pháp hiệu quả nhất để kiểm soát tình trạng đầu cơ và giữ cho giá đất không leo thang mãi.
Chính sách thuế, nếu được thực hiện chặt chẽ và đồng bộ, sẽ giúp giải quyết câu hỏi vì sao giá đất chỉ tăng mà không giảm, đồng thời mang lại sự ổn định cho thị trường bất động sản, giúp cân bằng giữa nhu cầu và khả năng chi trả của người dân.
